Bossche Encyclopedie: betrouwbare historische vraagbaak

Ton Wetzer is van huis uit applicatieprogrammeur en deskundige op het gebied van relatieve databases en dataconversie. Werkzaam bij het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC) als coördinator, stuurt hij ongeveer 120 vrijwilligers aan die historisch onderzoekswerk doen. Tien jaar geleden ontwierp hij de 'Bossche Encyclopedie' en plaatste die op het internet. Inmiddels is deze digitale encyclopedie uitgegroeid tot dé historische vraagbaak van Den Bosch. Stamboomonderzoek naar zijn familie vormde de basis van de Bossche Encyclopedie (BE). Een deel van zijn familie heeft in 's-Hertogenbosch gewoond, van wie een aantal familieleden generaties lang in de gesloopte wijk de Pijp. Ton is altijd geïnteresseerd geweest in de sociale omstandigheden van de gewone mensen uit die weggesaneerde volkswijk. Bij zijn onderzoeken kwam hij er snel achter dat veel niet te vinden was, of dat bestaande informatie versnipperd was over de verschillende (archief)instellingen. Alle gevonden gegevens werden met behulp van een door Ton zelf geschreven computerprogramma geconverteerd naar een webachtige applicatie: de Bossche Encyclopedie was geboren. “Mijn kennis als programmeur komt mij goed van pas. De door veel archiefinstellingen gebruikte databases zijn voor de internetbrowsers vaak moeilijk te doorzoeken, dat is bij de opzet van de BE niet het geval”, verduidelijkt Wetzer.

22

Bronnen Wetzer heeft veel gegevens overgenomen uit de gebruikelijke, gedrukte basisnaslagwerken: Van Heurn, Van Oudenhoven, Mosmans, Van Sasse van Ysselt, Roelands, Dorenbosch, Peters. Daarnaast komt veel informatie van verscheidene instellingen. Medewerking en samenwerking van het Stadsarchief, het Brabants Historisch Informatie Centrum (BHIC), de gemeentelijke afdeling Bouwhistorie, Archeologie en Monumenten (BAM) en het Noordbrabants Museum zijn hierbij onontbeerlijk. Tot slot werken ook particulieren mee bij het aanleveren van gegevens. “Je moet dan denken aan schrijvers, fotografen, verzamelaars, leden van allerlei werkgroepen”, zegt Ton. Alle aangeleverde stukken worden standaard voorzien van een bronvermelding. “Zonder betrouwbare bronvermelding wordt er niets in de Bossche Encyclopedie opgenomen.” Projecten Het eerste project ontstond nadat de gemeente 's-Hertogenbosch had gevraagd om de gegevens van alle openbare kunstwerken in de stad beschikbaar te maken in de BE. Een en ander via de stadsplattegrond op de website van de gemeente. Daarna zijn in de afgelopen jaren diverse projecten gestart. Alle onderzoeksgegevens van het echtpaar Leget, betrekkend hebbend op 's-Hertogenbosch en omgeving, zijn in de BE opgenomen. Het gaat hierbij om de erfdelingen, die tussen 1467 en 1792 voor de Bossche schepenen zijn gepasseerd. Ook de zogenoemde borgbrieven, door schepenen van Den Bosch afgegeven in 1684 tot 1809, zijn opgenomen. De complete beschrijving van alle panden aan de Brede Haven door de heer Leget staat in de BE. De inventarissen van de schepenprotocollen (1749-1809) zijn vermeld. Opgenomen zijn ook de Momboirboeken (1554-1809); momboirs zijn door de stadsoverheid aangestelde voogden over minderjarige weeskinderen. De inventarisaties die Do Hoogma van alle takken van de Binnendieze had gemaakt, zijn inmiddels integraal in de BE opgenomen. Dit heeft plaatsgevonden in samenwerking met de BAM. Maar ook projecten als de inkwartiering van soldaten (1667-1744), biografische beschrijvingen van kapucijnen, de fiches van Smulders (Werkgroep Toponymie van de Kring Vrienden), gegevens van Ton Kappelhof (resoluties stadsbestuur 1629-1639, regesten Tafel H. Geest 1271-1473), Anton Schuttelaars (erf- en lijfrenten 1479-1580, versterf lateraliter (erfbelasting in de zijlijn) van 1548-1600, zestigste penning) en vele anderen zijn in de BE ondergebracht. Deze bronnen wordenstandaard voorzien van indexen op beroepen, geografische aanduidingen, pandnamen, straatnamen en objecten. Een actueel project van het Stadsarchief is het beschrijven van biografieën van Bosschenaren of personen die voor Den Bosch van belang zijn geweest. “Dit is een meerjarenplan, alle beschreven biografieën komen in de BE”, geeft Wetzer aan. Toekomst Ook Ton Wetzer heeft niet het eeuwige leven. “De continuïteit van de Bossche Encyclopedie is voor de toekomst gewaarborgd”, verzekert hij. “Met het Stadsarchief is de afspraak gemaakt dat daar de encyclopedie ooit in eigendom komt”, aldus Wetzer. Voor het zo ver is, blijft hij met veel plezier aan de BE werken. “De vele positieve reacties van zowel particulieren als instellingen zijn voor mij de motivatie om de encyclopedie te blijven uitbreiden met betrouwbaar historisch materiaal”. De website is bereikbaar op: www.bossche-encylopedie.nl. Inmiddels zijn er 40.000 pagina's opgenomen in de Bossche Encyclopedie. De site wordt voortdurend uitgebreid met nieuwe cultuurhistorische gegevens.

23

KringNieuws 3 (2013) 22-23